سیلینگ یا آب بندی استاتیک جک هیدرولیک چیست و چگونه میتوان جک هیدرولیک را به صورت استاتیک آب بندی کرد؟
در ادامه مقالات جک هیدرولیک به نحوه آب بندی استاتیک جک هیدرولیک رسیدیم. برای شروع از ابتدای آموزش اینجا کلیک کنید. در ابتدا اعتراف کنم که اصطلاح آب بندی اشتباه است. باید برای فرآیند سیلینگ در هیدرولیک از کلمه روغن بندی استفاده شود. ولی با توجه به جا افتادن کلمه آب بند در این رشته، من هم از این اصطلاح استفاده می کنم. در حقیقت کلمه سیلینگ Sealing به معنای ختم کردن و قطع کردن ارتباط بین دو ناحیه است به طوری که نتوانند با هم مخلوط شوند.
به طور کلی دو نوع سیلینگ یا اصطلاحا آب بندی وجود دارد:
2 – سیلینگ یا آب بندی دینامیک
در آب بندی استاتیک سرعت قطعات تشکیل دهنده حوضینگ سیلینگ نسبت به یکدیگر صفر است. به عبارت دیگر سرعت تمام قطعات دخیل در آب بندی نسبت به یکدیگر صفر و غیر متحرک هستند. مثل بعضی از قطعات گلویی یا گلند یا هدهای جک هیدرولیک.
در آب بندی دینامیک سرعت قطعات نسبت به یکدیگر صفر نیست. یعنی در این حالت قطعات تحت حرکت و دارای سرعت، باید سیل و اصطلاحا آب بندی شوند. مثل پیستون و سیلندر یا گلند و شفت.
پرکاربردترین قطعه ای که در سیلینگ یا آب بندی استاتیک جک هیدرولیک استفاده می شود اُرینگ است. در عکس ذیل 3 روش مختلف آب بندی استاتیک ارینگ نشان داده شده است. صد البته که این آموزش منحصر به جک هیدرولیک نمی باشد و برای عملیات سیلینگ به طور کامل کاربرد دارد. البته در این مقاله به صورت تخصصی موارد کاربردی آب بندی جک هیدرولیک مورد نظر می باشد.
انواع سیلینگ یا آب بندی استاتیک
در عکس بالا حالت شماره 1 آب بندی استاتیک اکسیال یا محوری و حالت های شماره 2 و 3 آب بندی استاتیک رادیال یا شعاعی را نشان می دهد.
توجه نمایید که در حالت اکسیال کلرنس بین دو قطعه 0 است.
دو حالت دیگر هم که به دلیل دشواری ساخت در آب بندی استاتیک جک هیدرولیک کمتر استفاده می شود در عکس زیر آمده است. در نهایت به طور کلی در حالت استاتیک سرعت قطعات نسبت به یکدیگر صفر و ثابت هستند.
انواع سیلینگ یا آب بندی استاتیک
در ادامه به نحوه سیلینگ یا آب بندی استاتیک جک هیدرولیک توسط ارینگ پرداخته می شود.
در عکس زیر در حالت استاتیک محوری، ارینگ در مقر و حوضینگ آب بندی به صورت صحیح قرار گرفته است.
نصب صحیح ارینگ جهت سیلینگ یا آب بندی استاتیک
دو فلش در عکس بالا دو گپ در دو طرف ارینگ را نشان می دهد. این شرایط مونتاژی بهترین حالت برای آب بندی یک ارینگ در حالت استاتیک است. روغن هیدرولیک بعد از وارد شدن به حوضینگ و عبور از گپ های هوایی به کل سطح ارینگ فشار وارد می کند. ارینگ جا به جا شده و به انتهای حوضینگ می چسبد.
عکس زیر وضعیت ارینگ را در هنگام تحت فشار قرار گرفتن اولیه نمایش می دهد.
ارینگ تحت فشار هیدرولیک
حال با بالا رفتن فشار، ارینگ بیشتر تحت فشار قرار گرفته و تغییر شکل بیشتری می دهد. عکس زیر این حالت را نشان می دهد.
ارینگ در حالت اکسترود فشاری
در این حالت با توجه به فشار بالا بر روی ارینگ، ارینگ شروع به اکسترود شدن می کند. هنوز میزان تنش وارده بر ارینگ از حد ماکزیمم تحمل تنش متریال ارینگ عبور نکرده است. با بالا رفتن بیشتر فشار روغن هیدرولیک، تنش وارده بر ارینگ از میزان حد نهایی استحکام آن تجاوز می کند. در این حالت نوک ارینگ اکسترود شده و از لب شیار حوضینگ برش می خورد. اصطلاحا ارینگ به نقطه مرگ خود می رسد. در این حالت ارینگ دیگر نمی تواند وظیفه سیلینگ را به درستی انجام دهد و روغن هیدرولیک به بیرون حوضینگ راه پیدا می کند.عکس زیر این حالت را نشان می دهد.
لحظه مرگ یا پاره شدن ارینگ
با توجه به نحوه عملکرد ارینگ در آب بندی استاتیک جک هیدرولیک تا اینجا چهار قانون مهم مشخص شد. بدیهی است که رعایت این قوانین در کیفیت و طول عمر سیلینگ بسیار تاثیر گذار است.
1 – هر چه جنس ارینگ سخت تر و قدرت تحمل تنش آن بیشتر باشد میتوان به فشار های بالاتری در سیلینگ دست یافت.
2 – با توجه به جا به جایی اندک ارینگ در حوضینگ، صافی سطح نشیمنگاه در طول عمر ارینگ و کیفیت سیلینگ بسیار موثر است.
3 – با کمتر شدن گپ بین دو قطعه، اکسترود شدن ارینگ در فشارهای بالاتری اتفاق می افتد.
4 – عدم تیز و برنده بودن و وجود پلیسه در ناحیه قرمز رنگ در عکس بالا در طول عمر ارینگ بسیار تاثیر گذار است.
برای دستیابی به یک فرآیند سیلینگ با طول عمر مناسب رعایت موارد فوق بسیار مهم است.
نکته مهمی که در مورد نحوه سیلینگ یا آب بندی استاتیک جک هیدرولیک و کلیه قطعاتی که در فرآیند سیلینگ تجهیزات هیدرولیک مطرح است؛ این است که روغن هیدورلیک تحت فشار باید بتواند به حوضینگ سیلینگ وارد شده و به مقطع سیلینگ به طور کامل نیرو وارد کند. در غیر این صورت فرآیند سیلینگ به طور کامل اجرا نمی شود و روغن هیدرولیک به بیرون از حوضینگ سیلینگ نشت می کند. برای روشن شدن مطلب به عکس زیر دقت کنید.
نیروهای وارد بر ارینگ
در عکس بالا مشخص است که فشار روغن هیدرولیک به کل سطح ارینگ وارد شده است. این باعث فشرده شدن ارینگ در سه جهت مشخص شده است. این شرایط بهترین حالت سیلینگ یا آب بندی استاتیک جک هیدرولیک می باشد.
نصب اشتباه ارینگ
در عکس فوق ارینگ شماره 1 به صورت صحیح در محل خود نصب شده است. فضای خالی یا گپ حوضینگ ارینگ باعث عبور روغن هیدرولیک به حوضینگ ارینگ می شود. لازم به یادآوری است که طبق قانون پاسکال، فشار در سیال تحت فشار به صورت عمود بر سطح وارد می شود. در این حالت با توجه به قانون فوق و بالا رفتن فشار، نیرو به کلیه سطح ارینگ وارد می شود. فشار وارده بر سطح ارینگ تولید نیرو می کند. این نیرو باعث فشرده شدن ارینگ به دیواره پشتی و کامل شدن فرآیند سیلینگ می شود.
در حالت شماره 2 ارینگ در محل خود به صورت اشتباه نصب شده است. و فضایی برای وارد شدن روغن هیدرولیک به حوضینگ وجود ندارد. در این حالت فشار نمی تواند به کل سطح ارینگ وارد شود و فقط به سطح مقطع بالای ارینگ وارد می شود. این فشار باعث می شود که ارینگ به پایین ( سمت چپ ) فشرده شده و روغن از حوضینگ به بیرون نشت می کند. هر چه فشار بیشتر شود له شدگی ارینگ به پایین بیشتر می شود و مجرای عبور روغن به بیرون بزرگتر می گردد. فلش های قرمز رنگ، جهت اعمال نیرو به ارینگ را مشخص میکنند که باعث فشرده شدن ارینگ در حوضینگ می شود. به علاوه باعث میشود روغن در این حالت فرار کرده و به بیرون نشت کند.
اگر دقت بفرمایید در رفرنس ها و کاتالوگ های لوازم های سیلینگ یا آب بندی، این فاصله هوایی رعایت شده است. به طور مثال در استاندارد سیمریت Simrit برای ارینگ قطر 2.5 میلی متر عرض حوضینگ 3.4 میلی متر در نظر گرفته می شود. ارتفاع حوضینگ هم ۱.۹ میلی متر در نظر گرفته شده است. 0.6 از این اختلاف بابت فشردگی ارینگ می باشد. به عبارت دیگر ارینگ ۲.۵ بعد فشرده شدن به ابعاد ۳.۱ در می آید. یعنی ۰.۱۵ میلی متر از هر طرف بابت ورود روغن در نظر گرفته می شود. البته تلرانس ساخت هم در عرض حوضینگ مثبت در نظر گرفته می شود. با توجه به این شرایط فرآیند سیلینگ به صورت کامل انجام میگردد.
به طور کلی برای فرآیند سیلینگ کلی و به صورت اختصاص آب بندی استاتیک جک هیدرولیک حتما فاصله هوایی ورود روغن را در نظر بگیرید .
انشالله در مقاله های بعدی مبحث بک آپ رینگ و فرآیند دینامیک سیلینگ یا آب بندی تحت حرکت مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
باز هم در پایان برای شما آرزوی سلامتی و بهروزی از درگاه خداوند مهربان دارم.
استفاده از کل یا بخشی از مطالب فقط در موارد آموزشی و با ذکر نام منبع بلا مانع است.
سید مجید حقیقت پژوه تبریزی
تیر ماه ۱۴۰۰